L-istatistika uffiċjali turi li Malta kienet l-uniku pajjiż tal-Unjoni Ewropea
li kellu tnaqqis fil-pagi fl-2018. Tabilħaqq, it-tnaqqis ta' Malta kien ta'
-0.5 fil-mija, meta r-rata ta' tkabbir annwali fuq il-livell tal-Unjoni kienet
kważi tlieta fil-mija. Ir-Rumanija, il-Latvja, il-Portugall u l-Litwanja
rreġistraw rati ta' tkabbir ta' 'l fuq minn għaxra fil-mija fl-ispejjeż
tax-xogħol fis-siegħa.
It-tnaqqis tal-ispiża tax-xogħol fis-siegħa f'Malta seħħ fis-settur privat,
fil-kostruzzjoni u fis-servizzi rispettivament. U filwaqt li kien hemm żidiet
żgħar fis-settur pubbliku u l-industrija, ir-rata ta' inflazzjoni ta' Malta
qiegħda xxejjen dawn iż-żidiet. Tabilħaqq iċ-ċifri uffiċjali għal Frar 2019
juru l-ogħla żidiet minn Jannar 2017 'il hawn. L-inflazzjoni fi Frar kienet ta'
1.92 fil-mija, li joħloq diffikultajiet akbar għall-familji, il-ħaddiema,
il-pensjonanti u ż-żgħażagħ fejn tidħol in-nefqa bażika fuq oġġetti bħall-ikel,
il-prodotti mediċinali, is-servizzi tas-saħħa, it-trasport, il-manutenzjoni
tad-dar u l-kera.
Ftit xhur ilu, il-President Marie Louise Coleiro Preca saħqet dwar
it-tbatija ta' dawn in-nies meta rreferiet għal studju mill-Osservatorju
Nazzjonali għall-Għajxien b'Dinjità u ċ-Ċentru Nazzjonali għar-Riċerka dwar
il-Familja, li t-tnejn li huma huma entitajiet ta' riċerka fi ħdan
il-Fondazzjoni tagħha għall-Ġid tas-Soċjetà.
L-istudju juri li familji ta' erba' persuni f'Malta jkollhom jonfqu aktar
minn €500 kull xahar biex jixtru ikel tajjeb għas-saħħa. Din hi nefqa kbira
wisq għal bosta familji, speċjalment meta nqisu nfiq ieħor bħal dak imsemmi
hawn fuq u meta nqabbluh mal-pagi f'Malta. Il-matematika ma tigdibx.
Malta bħalissa għaddejja minn sfidi soċjali li kienu saru xi ħaġa
tal-imgħoddi: pereżempju persuni ta' bejn 25 u 35 sena li jibqgħu jgħixu
mal-ġenituri tagħhom mhux għax jixtiequ iżda għax il-prezz tal-akkomodazzjoni
huwa sempliċiment għoli żżejjed. L-importazzjoni ta' ħaddiema għal xogħol
bl-irħis qiegħda twassal ukoll għal tellieqa sal-qiegħ bejn il-ħaddiema akkost
tal-kwalità ta' ħajja tagħhom.
Qed isir dejjem aktar ċar li t-tkabbir ekonomiku rapidu ta' Malta qed iseħħ
akkost tal-ġustizzja soċjali u l-ambjent. Huwa veru li hemm min qed igawdi
f'dan il-mudell, iżda huwa veru wkoll li ħafna qed ibatu: il-ħaddiema fqar u
dawk li l-qagħda tagħhom sejra għall-agħar, li qed jobdu r-regoli iżda jitilfu
l-logħba.
Wasal iż-żmien li l-Gvern jikkunsidra bis-serjetà l-proposti tal-għaqdiet
tal-ħaddiema, tal-ekonomisti u tas-soċjologi għal reviżjoni realistika u
sostenibbli tal-aġġustament għall-għoli tal-ħajja (COLA) ta' Malta. Il-mod kif
jitkejjel bħalissa jidher li ma jikkorrispondix għar-realtajiet li jħabbtu
wiċċhom magħhom il-ħaddiema u l-pensjonanti, u jwassal għal kumpens negliġibbli
għall-prezzijiet ogħla tal-oġġetti u s-servizzi. Il-Gvern għandu wkoll
jikkunsidra serjament il-ħolqien ta' skemi ta' ħlas lura jew skontijiet
għall-anzjani u dawk bi dħul baxx għal oġġetti u servizzi bażiċi
bħall-kontijiet tad-dawl u l-ilma.
Bħala kandidat għall-Parlament Ewropew qiegħed nipproponi wkoll li l-baġit
tal-UE jkun aktar flessibbli għall-ħtiġijiet ta' gżejjer żgħar, li, pereżempju,
huma aktar vulnerabbli għal pressjoni inflazzjonarja minħabba l-kontenut ta' importazzjonijiet
għoli.
Ir-riformi ekonomiċi promossi mill-Kummissjoni Ewropea għandhom jiġu
ssorveljati fuq il-livell tal-istati membri, fejn is-soċjetà ċivili għandu
jkollha rwol attiv għal riformi sostenibbli u soċjalment ġusti.
Malta teħtieġ viżjoni ekonomika li ma tqisx biss ir-rati ta' tkabbir
tal-prodott gross domestiku iżda li tqis ukoll il-kwalità tal-ħajja tal-persuni.
Id-dimensjoni soċjali u dik ambjentali ma għandhomx jiġu ssagrifikati
għall-benefiċċju ta' viżjoni ekonomika li mhijiex ugwali u mhijiex sostenibbli.
Dan l-artiklu deher fil-Mument 31 ta' Marzu 2019
